١٤٩٩ بازدید 1397/09/28

وقتی ساختمان جدیدی طراحی می شود به ندرت پیش می آید که طراح تاسیسات برای طراحی و ترسیم نقشه های موتور خانه اطلاعات کافی در اختیار داشته باشد.بنابراین اغلب برای تخمین فضای مورد نیاز موتورخانه و چیدن دستگاه های مختلف در این فضا از برآوردهای سرانگشتی استفاده می شود.نوع سیستم تاسیساتی مورد استفاده ،شکل وترکیب ساختمان،وچندین پارامتر دیگر در برآورد فضای لازم برای موتورخانه دخیلند.
طرح نهایی معمولا با میان گیری بین آنچه مهندس تاسیسات می خواهد وآنچه مهندس معمار راضی به تامین آن است،حاصل می شود.گرچه ساختمانها از نظر طرح متفاوتند،اما تعیین مساحت لازم برای موتور خانه برپایه اصولی انجام می گیرد که برای بیشتر ساختمانها قابل اجراست.این مساحت را اغلب می توان برحسب درصدی از مساحت کل کف ساختمان بیان کرد.
-فضای لازم برای دستگاه های مکانیکی و الکتریکی(موتورخانه)
فضای کل مورد نیاز برای نصب دستگاه ها و تجهیزات مکانیکی و الکتریکی(موتورخانه) بین4تا9 درصد مساحت زیربنای ساختمان است که برای اغلب ساختمانها بین6 تا 9 درصد می باشد.
وقتي ساختمان جديدي طراحي مي شود به ندرت پيش مي آيد كه طراح تاسيسات براي طراحي و ترسيم نقشه هاي موتور خانه اطلاعات كافي در اختيار داشته باشد.
بنابراين اغلب براي تخمين فضاي مورد نياز موتورخانه و چيدن دستگاه هاي مختلف در اين فضا از برآوردهاي سرانگشتي استفاده مي شود.نوع سيستم تاسيساتي مورد استفاده ،شكل وتركيب ساختمان،وچندين پارامتر ديگر در برآورد فضاي لازم براي موتورخانه دخيلند.

طرح نهايي معمولا با ميان گيري بين آنچه مهندس تاسيسات مي خواهد وآنچه مهندس معمار راضي به تامين آن است،حاصل مي شود.گرچه ساختمانها از نظر طرح متفاوتند،اما تعيين مساحت لازم براي موتور خانه برپايه اصولي انجام مي گيرد كه براي بيشتر ساختمانها قابل اجراست.اين مساحت را اغلب مي توان برحسب درصدي از مساحت كل كف ساختمان بيان كرد.

-فضاي لازم براي دستگاه هاي مكانيكي و الكتريكي(موتورخانه)
فضاي كل مورد نياز براي نصب دستگاه ها و تجهيزات مكانيكي و الكتريكي(موتورخانه) بين4تا9 درصد مساحت زيربناي ساختمان است كه براي اغلب ساختمانها بين6 تا 9 درصد مي باشد.

فضاي لازم براي موتورخانه
از ديدگاه مهندسي،ايده آل اين است كه فضاي اختصاص يافته براي موتور خانه يا اتاق هاي هواساز نسبت به ساختمان موقعيت مركزي داشته باشندكه اين موجب كاهش طول واندازه كانالها و لوله ها،ساده ترشدن طرح شفتها تمركز ونتيجتا تسهيل كار سرويس و نگهداري تاسيسات خواهد شد.اين امر همچنين موجب كاهش قدرت مورد نياز براي موتور بادزنهاو پمپها شده وهزينه عملكرد سيستم را پايين مي آورد.
اما به دلايل بسيار اغلب امكان دادن فضاي مركزي ساختمان موتورخانه تاسيسات يا اتاق هواساز و غيره وجود نداردواما دست كم بايد سعي شود كه تا حد امكان موتورخانه تاسيسات مكانيكي ؛تجهيزات الكتريكي وسيستم آب و فاضلاب ساختمان در جنب يكديگر قرار گيرند.
محل موتورخانه تاسيسات معمولا در زيرزمين يا طبقات پايين تر ساختمان است.ارتفاع سقف اين فضاها برحسب چگونگي كانال كشي،لوله كشي واندازه دستگاه ها وتجهيزات؛بايد بين12تا20 فوت(4تا6 متر)باشد:
1-وسايل سيستم تهويه مطبوع وگرمايش شامل ديگ وتجهيزات جانبي مربوطه، چيلر و تجهيزات جانبي از قبيل پمپها وغيره:برخي از تجهيزات HVAC از نظر محل نصب بسيار انعطاف پذيرند؛به طوري كه مثلا گاهي به لحاظ اقتصادي چيلر را روي پشت بام نصب ميكنند.

گرچه به اين ترتيب هزينه هاي مربوط به مستحكم كردن سازه پشت بام و كارهاي الكتريكي افزايش مي يابد ،اما اين خرجها با صرفه جويي حاصله در لوله كشي و انرژي مصرفي وكاهش هزينه هاي مربوط به كار دستگاه در فشار پايين تر جبران مي شود.
حتي ديگ را هم مي توان روي پشت بام نصب كرد.با اين كار ديگر احتياجي به تعبيه دودكش در ساختمان نيست.استفاده از سوخت گاز عملي تر وكم هزينه تر از گازوئيل است چرا كه ديگر به منبع ذخيره گازوئيل وملزوماتي مثل سيستم پمپاژ سوخت و لوله كشيهاي مربوطه نيازي نيست.
با استفاده از وسايل بازيابي  گرما همواره با دستگاه چيلر مي توان سايز ديگ را به ميزان قابل توجهي كاهش داده وفضاي بزرگي را در موتورخانه صرفه جويي كرد.
2-نصب برج خنك كن اغلب مشكلاتي را به همراه دارد.در بيشتر موارد،خصوصا در ساختمانهاي بزرگ،استفاده از برج خنك كن ضروري است.چنانچه طبق  طرح قرارباشد برج خنك كن روي سطح زمين مستقر شود بايد حداقل 100فوت(30متر)با ساختمان فاصله داشته باشد به دو دليل يكي دوري جستن از سروصداي برج خنك كن كه موجب آزار ساكنين ساختمان مي شود،وديگري جلوگيري از ورود هواي مرطوب خروجي از برج خنك كن به داخل ساختمان از طريق درها وپنجره ها.

همين فاصله بايد نسبت به پاركينگ نيز منظور شود چرا كه رطوبت هواي خروجي از برج خنك كن به دليل محتواي مواد شيميايي آن ممكن است به رنگ اتومبيلها صدمه بزند.

وقتي قرار است برج خنك كن روي پشت بام نصب گردد بايد حتما براي جلوگيري از انتقال ارتعاشات و سروصداي آن به ساختمان تمهيدات لازم انديشيده شوند.بعضي از انواع برج خنك كن نسبت به برخي ديگر كم صداتر هستند كه اين پارامتر هنگام انتخاب برج بايد لحاظ شود.

كف برج خنك كن ،خاصه در انواع بزرگ آن بايد روي شاسي فولادي به بلندي 4تا5 فوت(حدود5/1متر)قرار گيرد تا كارهاي لوله كشي وتعميير ونگهداري به راحتي صورت پذيرند.

- فضاي لازم براي اتاق هواساز وبادزن

در ساختمانهاي چندطبقه اتاقهاي هواساز وبادزن زيرزمينها وطبقه اول معمولا در طبقات پاييني ساختمان در نظر گرفته مي شوند حالا يا در خود زيرزمين يا در طبقه دوم.چنانچه اتاقهاي هواساز در طبقه دوم باشند،دسترسي به هواي تازه خارج وتخليه هواي داخل وهمچنين نقل وانتقال تجهيرات راحت تر است.در ساختمانهايي كه سطح زيربناي طبقات وسيع باشد اغلب از چند اتاق هواساز در هر طبقه استفاده مي شود.

اما در بسياري از ساختمانهاي مرتفع يا اصطلاحا"برج"ممكن است يك اتاق هواساز براي10تا20 طبقه مورد استفاده قرار گيرد ؛يك اتاق هواساز براي طبقات پاييني ،يكي براي طبقات مياني ساختمان ويك اتاق هواساز هم روي پشت بام براي طبقات بالايي ساختمان.

مقررات جديد بناهاي مرتفع ايجاب ميكند كه ساختمانها در سطح يا ارتفاع به چند بخش تقسيم شوند تا ايمني ساكنين در صورت بروز آتش سوزي بهتر تامين گردد واين ممكن است روي تعداد و وسعت اتاقهاي هواساز و محل آنها تاثير بگذارد.ولي به هر حال محل اتاق هواساز بايد در جايي باشد كه از نظر كانال كشي حداكثر تسهيلات وحداقل هزينه را در بر داشته باشد.
-شفتهاي داخلي(Interior Shafts)
شفتهاي داخلي همان كانالهاي قديمي هستند كه از درون آنهاكانالهاي رفت وبرگشت هوا لوله كشي آب رفت(از)وبرگشت(به)چيلر،لوله كشي رفت وبرگشت سيستم گرمايش،سيم كشي هاي برق،وخلاصه تمامي شريانهاي تاسيسات ساختمان عبور مي كنند.

اين مهم است كه شفتها از راه پله وچاه آسانسور حداقل دوبرابر عرض خود فاصله داشته باشند تا بتوان در هر طبقه كار لوله كشي،كانال كشي وسيم كشي را در سقف يا كف به مقصد مورد نظر انجام داد.عموما اجراي شفتهايي با نسبت ظرافت(Aspect Ratio) از2:1 تا4:1 راحت تر از شفتهاي گرد است.

سايز ،تعداد ومحل شفتها در ساختمانهاي مرتفع حائز اهميت است.از ديدگاه مهندسي،مطلوب اين است كه كانال كشي بيشتر به طور قائم صورت گيردوحتي المقدوركانال كشي افقي كمتر باشد تا هزينهاي مربوطه كاهش يابد؛
بالانس سيستم آسانتر صورت گيرد،برخورد با سيستم لوله كشي و ستونهاي فلزي ساختمان وسيستم روشنايي وغيره كمتر شود وبالخره به مهندس معمار اين امكان را بدهد كه فاصله كف تا كف طبقات را كم كند.تعدادشفتها تابعي از فرم و وسعت ساختمان است.اما در ساختمانهاي بزرگ از جنبه هاي مختلف ،عاقلانه تر اين است كه بجاي يك شفت بزرگ،چندشفت كوچكتر منظور گردد.همچنين ممكن است مطلوب باشد كه شفتهاي كانالهاي رفت وبرگشت مجزا باشند تا شمار تقاطع كانالها به حداقل رسيده وكار كانال كشي راحت تر صورت پذيرد.ايده آل اين است كه براي شفتها10تا15 درصد فضاي اضافي جهت توسعه يا تغييرات آينده منظور گردد.
- نقل وانتقال دستگاهها وتجهيزات
در طراحي صحيح موتورخانه تاسيسات يا اتاقهاي هواساز وبادزن بايد مسئله نقل وانتقال دستگاه هاي بزرگ وسنگين به داخل اتاق وبالعكس كاملا مورد توجه قرار گيرد.چه در غير اين صورت هزينه نقل وانتقالات وتعمييرات سيستم زياد خواهد بود.
از دیدگاه مهندسی،ایده آل این است که فضای اختصاص یافته برای موتور خانه یا اتاق های هواساز نسبت به ساختمان موقعیت مرکزی داشته باشندکه این موجب کاهش طول واندازه کانالها و لوله ها،ساده ترشدن طرح شفتها تمرکز ونتیجتا تسهیل کار سرویس و نگهداری تاسیسات خواهد شد.این امر همچنین موجب کاهش قدرت مورد نیاز برای موتور بادزنهاو پمپها شده وهزینه عملکرد سیستم را پایین می آورد.
اما به دلایل بسیار اغلب امکان دادن فضای مرکزی ساختمان موتورخانه تاسیسات یا اتاق هواساز و غیره وجود نداردواما دست کم باید سعی شود که تا حد امکان موتورخانه تاسیسات مکانیکی ؛تجهیزات الکتریکی وسیستم آب و فاضلاب ساختمان در جنب یکدیگر قرار گیرند.
محل موتورخانه تاسیسات معمولا در زیرزمین یا طبقات پایین تر ساختمان است.ارتفاع سقف این فضاها برحسب چگونگی کانال کشی،لوله کشی واندازه دستگاه ها وتجهیزات؛باید بین12تا20 فوت(4تا6 متر)باشد:
1-وسایل سیستم تهویه مطبوع وگرمایش شامل دیگ وتجهیزات جانبی مربوطه، چیلر و تجهیزات جانبی از قبیل پمپها وغیره:برخی از تجهیزات HVAC از نظر محل نصب بسیار انعطاف پذیرند؛به طوری که مثلا گاهی به لحاظ اقتصادی چیلر را روی پشت بام نصب میکنند.
گرچه به این ترتیب هزینه های مربوط به مستحکم کردن سازه پشت بام و کارهای الکتریکی افزایش می یابد ،اما این خرجها با صرفه جویی حاصله در لوله کشی و انرژی مصرفی وکاهش هزینه های مربوط به کار دستگاه در فشار پایین تر جبران می شود.حتی دیگ را هم می توان روی پشت بام نصب کرد.با این کار دیگر احتیاجی به تعبیه دودکش در ساختمان نیست.استفاده از سوخت گاز عملی تر وکم هزینه تر از گازوئیل است چرا که دیگر به منبع ذخیره گازوئیل وملزوماتی مثل سیستم پمپاژ سوخت و لوله کشیهای مربوطه نیازی نیست.
با استفاده از وسایل بازیابی گرما همواره با دستگاه چیلر می توان سایز دیگ را به میزان قابل توجهی کاهش داده وفضای بزرگی را در موتورخانه صرفه جویی کرد.
2-نصب برج خنک کن اغلب مشکلاتی را به همراه دارد.در بیشتر موارد،خصوصا در ساختمانهای بزرگ،استفاده از برج خنک کن ضروری است.چنانچه طبق طرح قرارباشد برج خنک کن روی سطح زمین مستقر شود باید حداقل 100فوت(30متر)با ساختمان فاصله داشته باشد به دو دلیل یکی دوری جستن از سروصدای برج خنک کن که موجب آزار ساکنین ساختمان می شود،ودیگری جلوگیری از ورود هوای مرطوب خروجی از برج خنک کن به داخل ساختمان از طریق درها وپنجره ها.
همین فاصله باید نسبت به پارکینگ نیز منظور شود چرا که رطوبت هوای خروجی از برج خنک کن به دلیل محتوای مواد شیمیایی آن ممکن است به رنگ اتومبیلها صدمه بزند.
وقتی قرار است برج خنک کن روی پشت بام نصب گردد باید حتما برای جلوگیری از انتقال ارتعاشات و سروصدای آن به ساختمان تمهیدات لازم اندیشیده شوند.بعضی از انواع برج خنک کن نسبت به برخی دیگر کم صداتر هستند که این پارامتر هنگام انتخاب برج باید لحاظ شود.
کف برج خنک کن ،خاصه در انواع بزرگ آن باید روی شاسی فولادی به بلندی 4تا5 فوت(حدود5/1متر)قرار گیرد تا کارهای لوله کشی وتعمییر ونگهداری به راحتی صورت پذیرند.
- فضای لازم برای اتاق هواساز وبادزن
در ساختمانهای چندطبقه اتاقهای هواساز وبادزن زیرزمینها وطبقه اول معمولا در طبقات پایینی ساختمان در نظر گرفته می شوند حالا یا در خود زیرزمین یا در طبقه دوم.چنانچه اتاقهای هواساز در طبقه دوم باشند،دسترسی به هوای تازه خارج وتخلیه هوای داخل وهمچنین نقل وانتقال تجهیرات راحت تر است.در ساختمانهایی که سطح زیربنای طبقات وسیع باشد اغلب از چند اتاق هواساز در هر طبقه استفاده می شود.
اما در بسیاری از ساختمانهای مرتفع یا اصطلاحا"برج"ممکن است یک اتاق هواساز برای10تا20 طبقه مورد استفاده قرار گیرد ؛یک اتاق هواساز برای طبقات پایینی ،یکی برای طبقات میانی ساختمان ویک اتاق هواساز هم روی پشت بام برای طبقات بالایی ساختمان.
مقررات جدید بناهای مرتفع ایجاب میکند که ساختمانها در سطح یا ارتفاع به چند بخش تقسیم شوند تا ایمنی ساکنین در صورت بروز آتش سوزی بهتر تامین گردد واین ممکن است روی تعداد و وسعت اتاقهای هواساز و محل آنها تاثیر بگذارد.ولی به هر حال محل اتاق هواساز باید در جایی باشد که از نظر کانال کشی حداکثر تسهیلات وحداقل هزینه را در بر داشته باشد.
-شفتهای داخلی(Interior Shafts)
شفتهای داخلی همان کانالهای قدیمی هستند که از درون آنهاکانالهای رفت وبرگشت هوا لوله کشی آب رفت(از)وبرگشت(به)چیلر،لوله کشی رفت وبرگشت سیستم گرمایش،سیم کشی های برق،وخلاصه تمامی شریانهای تاسیسات ساختمان عبور می کنند.
این مهم است که شفتها از راه پله وچاه آسانسور حداقل دوبرابر عرض خود فاصله داشته باشند تا بتوان در هر طبقه کار لوله کشی،کانال کشی وسیم کشی را در سقف یا کف به مقصد مورد نظر انجام داد.عموما اجرای شفتهایی با نسبت ظرافت(Aspect Ratio) از2:1 تا4:1 راحت تر از شفتهای گرد است.سایز ،تعداد ومحل شفتها در ساختمانهای مرتفع حائز اهمیت است.از دیدگاه مهندسی،مطلوب این است که کانال کشی بیشتر به طور قائم صورت گیردوحتی المقدورکانال کشی افقی کمتر باشد تا هزینهای مربوطه کاهش یابد؛
بالانس سیستم آسانتر صورت گیرد،برخورد با سیستم لوله کشی و ستونهای فلزی ساختمان وسیستم روشنایی وغیره کمتر شود وبالخره به مهندس معمار این امکان را بدهد که فاصله کف تا کف طبقات را کم کند.تعدادشفتها تابعی از فرم و وسعت ساختمان است.اما در ساختمانهای بزرگ از جنبه های مختلف ،عاقلانه تر این است که بجای یک شفت بزرگ،چندشفت کوچکتر منظور گردد.همچنین ممکن است مطلوب باشد که شفتهای کانالهای رفت وبرگشت مجزا باشند تا شمار تقاطع کانالها به حداقل رسیده وکار کانال کشی راحت تر صورت پذیرد.ایده آل این است که برای شفتها10تا15 درصد فضای اضافی جهت توسعه یا تغییرات آینده منظور گردد.
- نقل وانتقال دستگاهها وتجهیزات
در طراحی صحیح موتورخانه تاسیسات یا اتاقهای هواساز وبادزن باید مسئله نقل وانتقال دستگاه های بزرگ وسنگین به داخل اتاق وبالعکس کاملا مورد توجه قرار گیرد.چه در غیر این صورت هزینه نقل وانتقالات وتعمییرات سیستم زیاد خواهد

اپلیکشن خدمات کمک پلاس